Met de lente in aantocht heb ik voor mijn kosteloze koopgids Best uit de Test flink wat witte wijnen geselecteerd, in vijftien verschillende varianten. Ze komen uit Californië, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en Zuid-Afrika. Uit dat laatste land worden bovendien de charmantste Chenins beschreven, door de proefprofs van Perswijn. Voorts verschijnt de jongste jaargang van een fameuze rosé op het scherm, alsmede een aantal aantrekkelijke rode wijnen. Ik laat je bovendien meegenieten van een wondermooie Sauternes, en stel het kleine maar monumentale stadje Elburg voor. Luchtige zaken komen eveneens aan de orde – dus lezend, kijkend en proevend veel plezier gewenst.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

MVSA 0,0%  alcoholvrij
Spain
Het merk MVSA heet naar zijn maker, het Catalaanse wijnhuis Masía Vallformosa SA. Dit is een coöperatief bedrijf waarbij zo’n vierhonderd druiventellers zijn aangesloten. MVSA (hoe spreek je die naam eigenlijk uit?) is de eigentijdse tak die bijvoorbeeld ook wijn in blik uitbrengt. Naast gewone Cava’s voert het een alcoholvrije variant. Die geen Cava mag heten. maar wel van traditionele Cava druiven werd vervaardigd: 40 procent xarel.lo, 30 macabeo en 30 parellada. Het is een zacht schuimende, correct frisse, ietwat milde creatie,  waarvan het vriendelijke fruit mij enigszins deed denken aan appelmoes, terwijl tevens wat citrus waarneembaar was. Tafelgenoten die geen alcohol wilden gebruiken vroegen snel om nog een glas. De flesprijs varieert sterk. Gemiddeld ligt hij ongeveer rond de €12,50. Adressen via internet en importeur www.cordier-wines.nl.

Soolong T-vino Enjoy | Jasmin  alcoholvrij
Gemaakt in Duitsland
Het is met enige aarzeling dat ik deze bubbel beschrijf, want behalve de gedealcoholiseerde  wijn bevat hij ook… thee, groene jasmijn thee om precies te zijn.  Maar zowaar, de combinatie werkt. Zijn smaak is sappig, met zowel  frisse zuren als wat mildheid, en heeft zowel druivige elementen als uiteraard bloemige en die van thee. Overigens was het een best ingewikkeld om deze Soolong te creëren. Dit gebeurde onder supervisie van Nederlanders (die Soolong stichtten) in Duitsland, terwijl de alcoholvrij te maken wijn (van airén druiven) kwam van de Spaanse Hoogvlakte, en de geïnfuseerde thee uit China. Vandaar dat deze Soolong niet goedkoop kan zijn. Zo rekent o.a. www.perfectewijn.nl bijna €15 per fles. Maar je krijgt dan wel een sprankelend wijnalternatief dat een proeve verdient – en inmiddels door www.lfe.nl aan de horeca wordt geleverd.

Adeus 2023
Ribeiro
Deze wijn werd geproduceerd door Bodegas Campante (links), een meer dan tachtig jaar oude Galicische bodega die behoort bij de Grupo Reboreda. Men stelde de 2023 samen uit twee regionale rassen, torrontés (de Galicische variant, niet de totaal andere Argentijnse) en treixadura, van zowel eigen druiven als aangekochte. En het sap daarvan werd koel vergist. De aldus vervaardigde Adeus smaakt zuiver, frissig en sappig, met fruit van zowel witte druiven als mild-frisse citrus, met als kleine toegift een kruidje. Deze breed inzetbare, in Spanje zelf met goud bekroonde wijn kost €8,79 bij www.plus.nl.

Alvi’s Drift Viognier Reserve 2023
Scherpenheuvel
Eigenlijk altijd betrouwbaar, kenmerkend én lekker, zo heb ik al jaren de wijnen van Alvi’s Drift ervaren, een immens Kaaps landgoed van 6000 hectare, waarvan  410 beplant met druiven, 22 verschillende variëteiten. Vandaar dat in de gezaghebbende Platter’s South African Wine Guide 2025 alle vermelde achttien wijnen met vier of vijf sterren worden bekroond. Een van die sterrenwijnen is de Viognier Reserve 2023 die met natuurlijk gisten werd bereid, en een half jaar vatrijping kreeg. Het houtcontact heeft de wijn een subtiele rook-, noot- en toasttoets gegeven, terwijl de zachtfrisse, vrij ferme smaak tegelijk charmeert met fruit van witte en gele vruchten, waaronder perzik. Deze driftig aanbevolen Viognier draagt een richtprijs van circa €12. Verkooppunten via www.monnik-dranken.nl.

Bellaretta Pinot Grigio 2024
Terre d’Abruzzo
Het landschap rond het in Abruzzo gelegen Italiaanse wijndorp Tollo is zo mooi dat de gemeente zich heeft aangemeld bij Unesco, om werelderfgoed te worden. Een flink deel van het terrein bestaat uit wijngaarden; de meeste behoren aan de uit 1960 daterende Cantine Tollo, een coöperatie waarvan de leden zo’n 2500 hectare bezitten. Naast rode wijnen brengt het bedrijf ook witte voort, waaronder een voor deze regio vrij zeldzame Pinot Grigio. Deze Bellaretta, oogst 2024, is een attractieve, elegante (12 procent alcohol), sappig frisse creatie met een aroma van subtiel gekruide, tikje milde citrus plus vaag iets van peer. Voor €7,95 is hij te koop bij www.bosmanwijnkopers.nl.

DeLoach Heritage Reserve Chardonnay 2022
California
Het was exact 50 jaar geleden dat Cecil DeLoach als een van de eersten een winery begon in de mistige Russian River Valley, een toen nog nauwelijks ontgonnen wijngebied binnen Sonoma county,  Californië. Begin deze eeuw raakte het aanvankelijk succesvolle bedrijf in moeilijkheden, waarna het werd overgenomen door de Bourgondische, internationaal opererende Boisset familie. Die DeLoach weer tot bloei bracht, en ook een duurzaam beleid begon. Een van de wijnspecialiteiten is Chardonnay. Voor de Heritage Reserve gebruikte men voornamelijk druiven uit de waterrijke Delta Region. De voor een klein deel op vat vergiste,  ferme, mondvullende 2022 charmeert met een zachte frisheid, en sappig fruit van o.m. perzik en peer  terwijl ook een nootje een en hint van toast waarneembaar zijn. Dit schoolvoorbeeld van een goede Californische Chardonnay kost €14,65 bij www.gall.nl.

Domaine Sainte Madeleine, La Côte de Chaffour 2022
Bourgogne
In de buurt van het om zijn basiliek bekende Vézelay, noordelijk in de Bourgogne, kochten Alexandre en Blandine Le Corguillé negen jaar geleden hun eerste grond, die vervolgens bewerkt werd en beplant met chardonnay. Meer percelen volgden: hun Domaine Sainte Madeleine, het jongste wijngoed van de herkomstbenaming Vézelay, groeide tot 4 hectare, en uitbreiding naar 12 hectare is al gepland. Er wordt gewerkt volgens organische principes. En de eerste wijnen? Die geven véél genoegen. Zo smaakt de goed gevulde Bourgogne La Côte de Chaffour spatzuiver, zachtfris en op beschaafde wijze naar witte en gele vruchten, met ook wat notigheid en een botertje. Voor €21 is hij te koop bij www.vinoblesse.nl.

Eisberg Pinot Grigio  alcoholvrij
Germany
Pinot Grigio of Pinot Gris kom je niet vaak tegen in een alcoholvrije versie. Maar de Eisberg bewijst dat de druif toch heel geschikt is om te de-alcoholiseren. Want behalve lekker sappig is de smaakt pittig fris, niet te zoet (de 4 gram suiker is bijna verscholen) en mild fruitig, vaag richting peer en perzik. Het bedrijf achter dit prima product is Schloss Wachenheim, een van oorsprong Sektkellerei (langs de Deutschen Weinstrasse in de Pfalz) die zich ontwikkeld heeft tot een multinational, met ook vestigingen in Frankrijk en Oost-Europa – en die al vroeg aan de slag ging met alcoholvrije ‘wijnen’. De Eisberg Pinot Grigio is verkrijgbaar bij www.dirckiii.nl (zie de banner) voor €8,99.

Gadis Garganega Pinot Grigio 2023
Garda
Wat een goed idee: de grote Soave druif garganega verrijken met 15 procent van de wereldwijd geliefde pinot grigio. De aldus samengestelde Gadis is een wijn van Adria Vini, een twaalf jaar geleden gesticht bedrijf waarin de internationale groep Boutinot samenwerkt met de coöperatie Araldica Castelvero die gevestigd is in Piemonte. De benodigde druiven werden gevonden rond het Gardameer. Ze gaven een frissige, sappige wijn die net als een Grüner Veltliner een hint van hartigheid heeft, en fruit van zowel mild-frisse citrus als groene appel – elementen die ‘m heel breed inzetbaar maken. Deze plezierige wijn heeft ook een plezierige prijs, namelijk €4,99 bij www.ah.nl, zie de banner.

Le Petit Gascoûn 2023
Côtes de Gascogne
Nadat ze het ouderlijk domein overnamen, in 2003, hebben de gebroeders Christian en Sébastien Laffitte (onder) niet stil gezeten. Zo breidden ze de aanvankelijk minder dan 20 hectare bestrijkende wijngaard uit naar 120 hectare, en begonnen tevens voor het eerst wijn te maken, naast Armagnac; de druiven groeien namelijk binnen het gebied van Bas-Armagnac, soms omschreven als ‘een klein Toscane’. Bestseller is de bleek getinte Le Petit Gascoûn, een excellente lentewijn van colombard en sauvignon blanc. De wijn heeft een lichtvoetige 11,5 procent alcohol, smaakt op sappige wijze levendig fris, en is tegelijk verleidelijk fruitig met toetsen van citrus en tropisch fruit. Fles €7,90 (en minder bij zes tegelijk), zie www.okhuysen.nl en de banner.

Rêve d’une Dame Chardonnay 2023
Pays d’Oc
De dromende dame in kwestie is Aurélie Vic (links op de foto, samen met haar man Jérôme), de zeer gedreven en bedreven wijnmaakster van Domaines Robert Vic in de Languedoc. Het aroma van haar ferme, sappige Chardonnay wordt deels bepaald door iets van gebrande noten, terwijl het fruit zacht, mild en voornamelijk wit is. Heerlijk om mee weg te dromen bij gebakken gepaneerde visgerechten, schnitzels en kip van de grill. Bij www.hema.nl kost deze Chardonnay €7,99.

Saladini Pilastri Pecorino 2023
Offida
De grootste bezitting van Offida, een wijngebied zuidelijk in het Italiaanse gewest Marche, is het al eeuwenlang aan dezelfde familie behorende Saladini Pilastri. Dit landgoed omvat 320 hectare, en levert voornamelijk witte wijn, meestal bijna 60 procent van de productie. Dat de druiven voldoende zuren hebben, is mede te danken aan de verkoelende invloed van de Adriatische Zee, op slechts 8 kilometer. Hoofdkwartier is een stijlvolle historische villa met tuinen uit de 15^e eeuw. Van de pecorino druif maakte Saladini Pilastri een voorbeeldige begeleider van niet alleen op de huid gebakken zalm en andere visschotels, maar ook van bijvoorbeeld kip. De uitgesproken sappige, ferme Pecorino 2022 smaakt namelijk een tikje hartig en zacht kruidig, terwijl ook wit fruit en citrus niet ontbreken. Richtprijs ruim €12, verkooppunten via www.heisterkamp.com.

Weingut Josef Spreitzer Riesling Oestricher Klosterberg Alte Reben 2023
Rheingau
Een van de witte finalewijnen van de zogeheten Gastro Cup voor Duitse wijnen  was dit jaar bovengenoemde Rheingau Riesling. Het is inderdaad een wijn van klasse. Een expressieve Riesling met elegantie, kruidigheid, sappig fruit van o.a. groene appel, een subtiele notigheid en zuivere zuren die harmonisch tegenspel krijgen van een vleugje zoet. Op hun circa 35 hectare tellende wijngoed Josef Spreitzer lagerden de gebroeders Andreas en Bernd Spreitzer deze topwijn in grote foeders die liggen in een historische kelder. Flesprijs €19,95 bij www.winterbergwijnen.nl.

Wittmann Riesling bio 2023
Rheinhessen
Binnen Duitslands grootste wijnregio, Rheinhessen, is Philipp Wittmann (links) een van de stralendste sterren. In 2014 bijvoorbeeld werd hij uitgeroepen tot Duitse wijnmaker van het jaar. Zijn 30 hectare bewerkt hij al 11 jaar geheel biodynamisch; vandaar ook al het groen tussen de druivenstokken en de wilde bloemen er omheen. Zijn ‘gewone’ droge Riesling bio is gewoon riant en heel kenmerkend. Dus bleek getint, levendig, pittig zoniet bijna mineralig fris, elegant, en prettig voorzien van zowel wit fruit als wat citrus. Importeur www.pallaswines.nl geeft graag verkoopadressen, en hanteert een adviesprijs van €19,95.

 AIX 2024
Coteaux d’Aix en Provence
Het was weer feest voor zintuigen om de nieuwe AIX te proeven. Die als gebruikelijk werd  samengesteld uit 60 procent grenache, 20 cinsault en 20 syrah. Met als kleine bijzonderheid dat de jaargang 2024 bewust iets minder alcohol bevat, namelijk 12,5 procent in plaats van 13 of meer. De zo kenmerkende, zeer bleke oranje tint bleef, wat ook geldt voor de aangename sappigheid, de plezierige zuren, het naar mild neigende fruit van vooral peer en perzik, en de zachte kruidigheid – die de wijn ook doet schitteren als tafelgenoot. Geen wonder dat deze vijftien jaar geleden door Eric Kurver op diens Domaine de la Grande Séouve (links) gecreëerde rosé een wereldsucces is waarvan jaarlijks 1,5 à 2 miljoen flessen (inclusief magnums en andere grote, van schroefdoppen voorziene formaten) worden geopend, terwijl de verkoop vrijwel uitsluitend geschiedt via wijnspeciaalzaken en restaurants. Richtprijs €18,95, verkooppunten via www.walravensax.nl.

Aldeya Garnacha 2023
Espãna/Spain
De hoogste wettelijke wijnstatus voor een Spaanse producent is pago. Deze staat voor een individueel domein dat hoogwaardige wijnen levert. Het hele land telt er momenteel twintig. De enige bezitting die binnen het noordelijke Aragón deze kwalificatie draagt, is de immense, hoog gelegen, ruim 3200 hectare bestrijkende bezitting Pago de Aylés. Deze bestrijkt 3200 hectare waarvan 47 met druivenstokken. Die organisch worden bewerkt. Een daar geboren, fris te schenken plezierwijn is de dieprode Aldeya Garnacha 2023. Deze trakteert vooral op mild, bessig en zwart fruit, heeft een vitaal houdende frisje, en smaakt op sappige wijze stevig-vol zonder zwaar te zijn. Deze amigo van alle mogelijke vleesgerechten kost normaliter €8,95 bij www.colaris.nl, maar is wel regelmatig in de aanbieding.

Bürgerspital zum Hl. Geist, Würzburger Stein Blaufränkisch 2022
Franken
Een van Duitslands oudste, gerenommeerdste en grootste wijndomeinen is het 709 jaar oude Bürgerspital zum Heiligen Geist. Deze stichting bezit 120 hectare waarvan 30 binnen de hellende, fameuze akker Würzburger Stein.  Naast regionale specialiteiten als müller-thurgau en silvaner groeit daar ook blaufränkisch, een variëteit die we vooral kennen uit Oostenrijk – maar die hier een heel andere rode wijn geeft, een soort die meer doet denken aan een Bourgogne. Dus zachter, soepeler en ook iets lichter getint. De sappige 2022 van het Bürgerspital vertoont bovendien wat rijpheid, en heeft een aroma met zacht fruit van rijpe bessen en zwarte vruchten, wat laurier en discrete roostertonen. Deze laatste dankzij een opvoeding van ongeveer een jaar in kleine vaten. De met 92 punten bekroonde, steingoede wijn, de enige rode overigens van het Bürgerspital, kost €21,95 bij www.doktermaler.com.

Château Cantelys 2017
Pessac-Léognan
Nadat de familie Chathiard van de cru classé Château Smith Haut Lafitte het nabije, 2 kilometer verderop gelegen Château Cantelys had overgenomen van Dominique Lurton vond een grootschalige renovatie plaats, zowel in de kelder als in de door geboomte omgeven wijngaard. Zo installeerde men windmachines om voorjaarsvorst te verdrijven. Dit alles gebeurde eind vorige eeuw. En de wijnen, herkomstbenaming Pessac-Léognan, werden voortaan gemaakt door het team van Smith Haut Lafitte. Kortom, Cantelys – dat 40 hectare telt waarvan 23 met druivenstokken – werd een modeldomein. Enkele jaren geleden werd het château overgedragen aan de familie Helfrich van Les Grands Chais de France die het kwaliteitsbeleid heeft voortgezet. Hoe goed de wijnen van Cantelys zijn, wordt aangetoond door de rode Pessac-Léognan uit 2017, een nog volstrekt vitale, sappige, op vat gerijpte wijn waarin rijp besfruit (ongetwijfeld dankzij de 70 procent cabernet sauvignon) prettig verkeert met donkere aroma’s en wat zwart fruit (vanwege de eveneens aanwezige merlot), alsmede  met de beschaafde kruidigheid, vanille en chocolade die het houtcontact heeft gegeven. Deze hele beste Bordeaux kost €33,99 (of €29,99 bij drie flessen tegelijk). Zie https://www.abelswijnen.nl/chateau-cantelys-pessac-leognan.

V/II Lettre de Vendanges, Grande Réserve 2023
Saint Guilhem le Désert
Een vineuze kracht in de Languedoc vormt Fonjoya, een bedrijf dat ontstond toen twee regionale coöperaties met elkaar fuseerden. Deze gezamenlijke wijnbouwers, ongeveer 160, cultiveren zo’n 1000 hectare. Hun Lettre des Vendanges 2023 heeft in zijn ferme, soepel-sappige smaak duidelijk iets van chocolade en andere milde roostertonen, wat te  danken moet zijn aan contact met getoast eikenhout. Ook zondoorstoofd zwart fruit is aangenaam aanwezig. Als druiven diende een drietal Mediterrane rassen, te weten grenache (de helft) syrah en mourvèdre. Voor €9,50 is deze uitnodigende wijn beschikbaar bij www.josbeeres.nl (zie ook de banner).

Philippe Sauger Cheverny Rouge 2022
Cheverny
Wat grasgroei tussen de druivenstokken, schilweking temperatuurbeheersing tijdens de gisting: ziedaar enkele technieken die Loire-producent Philippe Sauger zorgvuldig toepast om zijn wijnen élan te geven. Het familiale domein bestrijkt 30 hectare binnen het naar een fameus Loire kasteel genoemde Cheverny. Naast voornamelijk witte wijnen maakt Philippe ook wat rood – en die is verleidelijk lekker. Zo trakteert de uit pinot noir (70 procent), gamay (25 procent) en côt/malbec gecomponeerde Cheverny Rouge 2022 gul op zacht, rijp zwart fruit met in de verte iets van vijg en dadel, terwijl de smaak uitgesproken sappig is, zacht fris en goed gevuld. Al proevend moest ik bijna denken aan een cru uit de Beaujolais. Deze licht te koelen wijn is een vondst van www.heerenvanheusden.nl (zie de banner), waar hij momenteel €11,95 kost.

Quinta Nova Unoaked 2022
Douro
Anno 1999 werd de familie Amorim, die fortuin vergaarde met o.a. kurken, eigenaresse van een historisch, ooit koninklijk wijngoed in de Douro Vallei, de naar een heilige (en een kapel) genoemde Quinta Nova de Nossa Senhora do Carmo. Waarna de wijngaard van 120 hectare, verdeeld over 41 percelen, werd gerenoveerd, terwijl de quinta tevens toetrad tot Relais & Châteaux. Hoe goed en hoe smakelijk de wijnen tegenwoordig zijn, toont de houtloze Quinta Nova 2022, een compositie van touriga nacional, touriga franca, tinta roriz en tinta cão, rassen die eveneens gebruikt worden voor rode Port. De wijn heeft niet alleen een stevig fundament (14,5 procent alcohol), maar ook een inviterende, genereuze, zwoele, milde fruitigheid, je proeft vooral rijpe zwarte vruchten. Delicious bij draadjesvlees en dat soort gerechten. Bij www.boonstrawijnen.nl kost een fles €15,95. Meer adressen via importeur www.vinites.com.

Simonsig Pick of the Bunch Pinotage 2022
Stellenbosch
Zo’n dertig jaar geleden heb ik Simonsig, dat toen Zuid-Afrika’s grootste particuliere wijnbezitting was, voor het eerst bezocht. En raakte toen diep onder de indruk van hoge wijnkwaliteit, van het pionierswerk dat verricht was met zowel de à la Champagne vervaardige Vonkelwyn als met Pinotage (die Simonsig anno 1970 als eerste bottelde) en van de bijkans overrompelende gastvrijheid die geboden werd door de familie Malan. Ook vandaag de dag is Simonsig, dat gelegen is bij Stellenbosch, een in alle opzichten groots wijngoed. Het bestrijkt 210 hectare, en wordt voortvarend geleid door de  gebroeders François en Johan Malan. Een van de vele sterren in het omvangrijke assortiment is de Pick of the Bunch Pinotage, een voor een klein deel op vat gelagerde, stevige wijn met sappig fruit van bessen en kersen dat wordt aangevuld door een blaadje laurier plus snufjes kruiden en specerijen. Kortom, Pinotage op zijn plezierigst. Het oogstjaar 2022 draagt een richtprijs van €14 à €14,50. Voor verkoopinfo zie www.kwastwijnkopers.nl en de banner.

 ***

Wijs met wijn word je, veelal in les(achtige) lokalen, mede dankzij de talrijke cursusgevers en andere opvoeders die ons land inmiddels telt. Welnu, voor hun beroep stel ik een nieuw woord voor

CHARMANTE CHENINS
UIT STELLENBOSCH

Met zo’n18 procent van de aanplant is chenin blanc de nummer één druif van Zuid-Afrika. Deze uit het Loire-dal afkomstige variëteit gedijt daar uitstekend in allerlei gebieden, waaronder Stellenbosch (zie de landschapsfoto van Reyneke Wines). Van het oogstjaar 2023 vonden de proefprofs van Perswijn onderstaande Chenins de meeste charmante: ze ontvingen ten miste 16 punten van een mogelijke 20. Het panel proefde uit Versatile glazen van Grassl Glass. Sommige prijzen zijn richtprijzen. Overigens geldt ook hier dat voor kwaliteit moet worden betaald.

Angus Paul, Barbary Fictions 2023, Bottelary
GEUR rode appel, abrikoos, wilde kruiden, zoutig
SMAAK sappig, zoetzuur, fijn zoutig, compact, mooi
www.winematters.nl, €21,95

Angus Paul, Fantamtango 2023
GEUR ingetogen, appel, meloen, limoen
SMAAK zuren, elegant, zuiver, fris, finesse
www.winematters.nl, €21.95

Angus Paul, On a Flight of Furious Fancies 2023, Polkadraai Hills
GEUR jong, melkzuur, kweepeer, citrus, vuursteen
SMAAK puur, zoetzuur, mooie spanning en lengte
www.winematters.nl, €21,95

Post House, Stamp of Chenin 2023
GEUR hout, tropisch fruit, ananas, citrus
SMAAK sap, structuur, milde zuren, kracht, lengte
www.jeanarnaud.com, €16,95

Raats, Old Vine 2023, Polkadraai Hills
GEUR fris, ananas, citrusfruit, rokerig
SMAAK fijn intens, compact, mooie zuren en bitters, lang
www.vinites.com, €24,95

Reyneke, Biodynamic 2023
GEUR ingetogen, kruidig, citrusfruit, aards
SMAAK zuiver, puur, rustig, goede balans en lengte
www.pallaswines.nl, €23,95

Geïnteresseerd in Perswijn magazine? Klik hier als je een abonnement wilt https://perswijn.nl/abonnement/

 ***

ELBURG
KLEIN MAAR MONUMENTAAL

Er is véél te zien in Elburg, een deels middeleeuws stadje aan de noordkant van de Veluwe. Vandaar dat het drommen toeristen trekt, vooral in het hoogseizoen. Je kunt het dus beter bezoeken  in het vroege voorjaar of late najaar. Sowieso lopen de meeste toeristen alleen door de ‘hoofdstraat’ (via eerst de Jufferenstraat, dan de Vischpoortstraat en tot slot de Havenstraat) die vanaf de brug bij de grote, verplichte parkeerplaats dwars door Elburg loopt, naar de haven. Ook alle kledingzaken, souvenir- en snuisterijenwinkels, drogisterijen, een speelgoedzaak en andere commerciële aanbieders zijn langs die drukke route  geconcentreerd, evenals de meeste horeca gelegenheden. Zijstraten en stegen blijven meestal stil – en toch valt daar visueel veel te genieten. Sterker nog, het slechts 350 x 250 meter bestrijkende stadshart telt maar liefst 272 monumenten, wat voor dat kleine oppervlak een landelijk record is. Laat in de 14^e eeuw kreeg Elburg, dat al in 1233 stadsrechten had ontvangen, zijn huidige rechthoekige vorm, met een geometrisch stratenpatroon. Iets meer landinwaarts werd stadje in zijn geheel  opnieuw gebouwd, vooral omdat de bestaande havenplaats steeds vaker door heftige overstromingen werd getroffen. Razendsnel, in slechts vier jaar tijd, verrees een eerst door muren, en later door grachten en wallen omgeven vestingstadje, met wederom een toegang tot de Zuiderzee. Voor de handel was die haven van groot belang, want al in de 13^e eeuw werd Elburg een belangrijk handelscentrum, om anno 1367 te worden toegelaten tot de Hanzesteden. Vanwege zijn rechtlijnige patroon van elkaar loodrecht kruisende straten heeft Elburg geen centraal stadsplein, en verrees de naar St. Nicolaas genoemde, grote stadskerk aan de rand, op een hoek oostelijk van het centrum. Wie de kerk betreedt, zal daar mooie muurschilderingen ontdekken. Honderden jaren bracht de handel welvaart, maar in de 16^e en 17^e eeuw werd de zeehandel geleidelijk verplaatst naar meer westelijke gelegen havensteden – en verschoof in Elburg het accent vrijwel volledig naar de visserij. Vandaar dat een voormalige verdedigingstoren de naam Vischpoort draagt. Wie er onderdoor loopt, belandt bij de haven, waarlangs ook heel wat horeca beoefend wordt. In de haven ligt een flink aantal botters en andere platbodems. Daarmee kon vlak langs de kust van de Zuiderzee worden gevist, onder meer op paling en spiering. Tegenwoordig varen deze houten schepen niet meer, op enkele uitzonderingen na, zoals voor rondvaarten, want in feite zijn het museumstukken. In 1956 werd namelijk een dijk aangelegd die Elburg afsloot van  open water. De inpoldering van oostelijk Flevoland was daar debet aan. Veel inwoners hadden ineens geen inkomen meer; naar schatting leefde toen veertig procent van de beroepsbevolking van de visserij – en een minieme compensatie van de regering liet meer dan tien jaar op zich wachten. Ondanks deze en andere problemen werd Elburg in de twee decennia na de Tweede Wereldoorlog geheel opgeknapt, schitterend gerestaureerd. Net als in Heusden (zie de reisreportage van november 2025 in het archief van dit maandmagazine) gebeurde dit op initiatief van de toenmalige burgemeester. Die met succes een stroming keerde die in zijn stadje alle oude gebouwen wilde slopen voor nieuwbouw. Hij regelde dat huiseigenaren binnen de vesting een royale subsidie kregen voor het restaureren van hun pand, zij het wel onder allerlei voorwaarden. En zo herrees Elburg als nooit tevoren. Het is alsof je door een museum loopt. Een museum dat bovendien zo veel eigen musea heeft dat Elburg zichzelf beschouwt als’ museumstad’.

Het grootste museum zie je al meteen als je de stad binnenkomt vanaf de parkeerplaats. Links rijst een statig bouwwerk van bakstenen omhoog, een voormalige 14^e-eeuws nonnenklooster dat tegenwoordig fungeert als Museum Elburg. Terwijl in de entreehal de plaatselijke VVV is gevestigd (die o.m. een gratis stadsplattegrond verstrekt). Na tickets gekocht te hebben, al dan niet met een Museumkaart, kun je via veel trappen en gangen allerlei historische aspecten van Elburg ontdekken. Een van de leukste en zeker kleurrijkste, op de zolder en ook daarvoor, is de schilderswinkel waarin allerlei materialen worden geëxposeerd waarmee lokale huisschilders hebben gewerkt, en wat voor uitingen dat waren. In weer een andere zaal hangen mooie schilderijen die kunstenaars van het zo fraaie stadje hebben gemaakt. (Zeer aanbevolen is het vorig jaar verschenen boek Schilders geïnspireerd door Elburg dat de VVV verkoopt). Elders in Elburg vind je, in een voormalig stadskasteel, het Nationaal Orgelmuseum. Niet ver daarvan vandaan, alle afstanden zijn hier sowieso gering, is Museum Sjoel Elburg gewijd aan het joodse leven ter plekke. Je bent dan ook heel dicht bij het Muurhuisje waar het Museum Elburg allerlei woonvoorwerpen heeft uitgestald. Schuin andere kant van het stadje, in de Smedestraat, bevindt zich  Museumsmederij De Hoefhamer (op nummer 22). Maar tijdens ons bezoek was die gesloten. Wel altijd open is de zeer nabije Groene Kruidhof, een unieke, kleine kruidentuin die in 1980 door vrijwilligers werd geplant en nog steeds liefdevol wordt onderhouden. Zelfs op drukke dagen is het er heerlijk rustig, en staan banken om even ontspannen te gaan rusten. Naast de tuin staat overigens een van de vele monumenten, de vorige jaar als woonhuis verkochte Viswinkel, met zijn witte gevel.

Enzovoorts, het is gewoon lekker slenteren door Elburg, vooral door de zijstraten en stille stegen opzij daarvan. Overal, ook langs de Noorderwalstraat, vanaf de groene Kruidhof en het Vishuis, staan prachtige, veelal statige panden, soms met historische gevelstenen. Kijk echter niet alleen omhoog, maar ook naar beneden. Want voor veel woningen en winkels werden op blanke keitjes zwarte motieven aangebracht die veelal het beroep of de bezigheid symboliseren van een vroegere bewoner. Voorts werden voordeuren, kozijnen en ramen soms opvallend versierd. De mooiste, rijkst gedecoreerde deurlijst is die van een voormalige lagere school, in de korte Schapestraat. Schuin tegenover de grote kerk staat zowaar een stenen theekoepel uit de 19^e eeuw; ooit was het ook in Elburg en omgeving sjiek om dure thee te drinken. Aan de overkant van straat ligt het sfeerrijke Weduwenhofje dat dateert uit 1650. En er is nog veel, véél meer te zien: in een kriskras wandeling door Elburg levert een royale rijkdom aan impressies op.

En als je toch in de buurt bent, maak dan de korte rit (richting ’t Harde, langs de Eperweg, nummer 5) naar de tuinen van A. Vogel. De Zwitser Alfred Vogel (19o2-1996) verrichte pionierswerk met ‘natuurlijk’ gezond makende en houdende producten. Die hij samenstelde uit bloemen, planten en kruiden. Welke precies, dat kun je zien in de naar hem genoemde, grote parktuin. Waar alle mogelijke, min of meer geneeskrachtige gewassen werden geplant. Met bij elk perk(je) een korte toelichting. Los van alle medicinale zaken is het gewoon prettig om alles ontspannen te bekijken. Bij de parkeerplaats staat een informatiecentrum waarin een film te zien is over A. Vogel en diens producten, en je kun er een drankje drinken. Tenslotte zou de ware wandelaar de lange, imposante hoge bomenlaan  van landgoed Zwaluwenburg kunnen volgen. Bij een kruising aan bijna het eind daarvan kun je even linksaf lopen, waarna het eigenlijk landhuis verschijnt. Dit geldt als een van de allermooiste 18^e-eeuwse landhuizen in heel Gelderland en is het bekijken – van afstand, het wordt bewoond en is niet toegankelijk – en daarmee de wandeling zeker waard.

 ***

***

SCHILDERIJ VAN DE MAAND
Als het straks weer groen wordt, is het heerlijk wandelen op de buitenplaatsen van ’s-Graveland. Zoals op Schaep & Burgh waarvan ik, als gebruikelijk op basis van een eigen foto, een impressie heb geschilderd. Met als focus een wit bosbruggetje tegen een zonnig zachte achtergrond. Voor meer details over ‘Op Schaep en Burgh, ‘s-Graveland’  zie bij Landschappen www.vinpressionist.com.

***

***

GLAS VOL HERINNERINGEN

Treffend hoe een enkel glas, zoniet een enkel slokje, een hele reeks herinneringen kan oproepen. Dat gebeurde vorige maand weer eens met een halfje Château de Fargues 2008, een schitterende Sauternes. Gemaakt door Philippe de Lur Saluces, wiens vader Alexandre ook eigenaar was van Château d’Yquem.

Ineens schoot ik terug in de tijd, naar 1979, toen ik beide châteaux voor het eerst bezocht. En Alexandre me uitvoerig vertelde over het fortuin dat zijn familie had besteed aan het renoveren van Château de Fargues (dat al sinds 1472 in bezit was), met als doel ook daar een grote wijn te maken. Wat uiteindelijk lukte: de Sauternes van Château de Fargues – nu zo’n 15 hectare, temidden van bos, weiden en landbouwgrond – kreeg het niveau van een premier cru classé.

Dat eerste slokje deed ook terugdenken aan andere ontmoetingen, zelfs voor een tv-camera (links) en aan een lunch op Château d’Yquem. Ik zat toen naast Alexandre en vroeg hem onder meer waarbij hij zelf zijn altijd zoete Sauternes het liefst dronk. Zijn antwoord luidde ‘Bij allesbehalve het dessert’. Toch zijn mijn vrouw en ik, we hadden iets te vieren, zo stout geweest om het halfje Château de Fargues 2008 bij (niet al te zoet) gebak te nuttigen, teugje na teugje. En dat was genieten. Meteen al dat eerste slokje trakteerde op karamel, honing, vanille, abrikoos, noten, een hint van rokerigheid en andere nuances, terwijl in de stevige smaak ook een zachte, vitaal houdende frisheid aanwezig was. Als wijn is Château de Fargues gewoon… formidabel. Wat wereldwijd meer wijnliefhebbers ontdekt hebben. Vandaar dat voornoemd halfje €88,90 moet kosten, bij www.okhuysen.nl. Maar gegarandeerd dat het héérlijke herinneringen zal geven – tot in lengte van jaren.

***

WIJN IN BEELD (3)

In kunstenaarsdorp Abcoude is een handvol amateur fotografen actief, en zelfs al  tien jaar verenigd in de Fotoclub Abcoude. Een van hun maandelijkse opdrachten had als onderwerp… wijn. Wat een aardige variatie aan nieuwe en bestaande beelden heeft opgeleverd, waaronder twee fraaie stillevens van Mirjam Salzmann.
www.fotoclubabcoude.nl

MEMORIES ARE MADE OF THIS (12)

ACADEMIE VAN DE GROTE NEUS

Mijn eerste en tegelijk grootste wijnreis naar Italië vond in 1974 plaats, dankzij ICE, het Italiaans Instituut voor Buitenlandse Handel. Een hele groep journalisten plus partners vloog naar Turijn, om vervolgens per bus en onder de voortreffelijke leiding van meneer Gambarotto een hele reeks wijnstreken te bezoeken, via een route die eindigde in Rome. Het was alsof ik een schatkamer van geuren en smaken betrad, de meeste niet of nauwelijks bekend. De truffels van Barolo, de als een soort gebotteld dolce vita smakende Asti Spumante, Mozarts Marzemino en andere verrassende wijnen uit Trentino Alto Adige, de Recioto della Valpolicella met Parmezaanse, de pasta’s van Bologna met echt goede Lambrusco, de Montepulciano d’Abruzzo als maaltijdwijn tijdens een zesgangen lunch en reeksen andere ontdekkingen werden dagelijks ons deel.

Bovendien maakten we in Valpolicella kennis met een alleraardigst genootschap, L’Accademia del Gran Can. Ofwel de Academie van de Grote Hond. Wie hierin wordt opgenomen, moet drie dingen doen. Eerst de linkerhand leggen op het witte beeld van een opzittende hond, vervolgens een glas Amarone in één teug leeg drinken, en daarna plechtig beloven op zoek te gaan naar wijn die ook wijn is, en naar verloren gegane recepten.

Met beide laatste was het bestuur ongetwijfeld al jaren bezig, gezien hun gemarineerde, vaak grote neuzen – Academie van de Grote Neus zou zeker zo toepasselijk zijn geweest – en omvangrijke posturen. De heren gingen gekleed in kleurige capes en kondigden hun komst aan met schrille scheidsrechterfluitjes. Aan de inwijdingsceremonie werd weinig tijd besteed, want anders werd het eten koud. Iets dat men in het gewest Verona nooit wil laten gebeuren, zo vertrouwde de Gran Can grootmeester, die maar wat graag op de foto ging, me toe ‘want hier gaan we eerst eten, dan pas over vrouwen praten’.

NOG MEER MOOIS IN MERLET  Het gastvrije restaurant-hotel Merlet in Schoorl heeft al veel moois te bieden: de duinrijke omgeving, de comfortabele kamers, de prachtige lounge, de met o.a. een Michelin ster bekroonde keuken – en momenteel hangen er, tot en met april, zestien van mijn mooiste schilderijen. De tentoonstelling heet Vinpressions., en bestaat uit zowel landschappen als zeegezichten. Voor deze expositie heeft eigenaar-directeur Martin van Bourgonje mij persoonlijk uitgenodigd, wat een voorrecht. De meeste werken zijn vrij recent, en werden merendeels niet eerder in het openbaar getoond. En natuurlijk zien ze er in werkelijkheid heel veel beter uit dan op een kleine foto. Ik zou zeggen: gaat dat zien, bij www.merlet.nl.

FLATERS AAN TAFEL

Mijn allesbehalve serieuze paperback Flaters aan tafel verscheen ruim 35 jaar geleden bij Mondria Uitgevers. Het boekje bestond uit een verzameling blunders die bekende, minder bekende en volstrekt onbekende Nederlanders aan tafel (mee)maakten, thuis of in restaurants. De uitgave werd gegarneerd met knappe, cartoonachtige tekeningen van de briljante, internationaal bekroonde Bert Witte (1943-2012).

IN DEN BLINDE

Eenmaal ingeschonken wijnen, aan tafel of tijdens een blinde proeverij, terug herkennen is ongelooflijk moeilijk. Het leert de zogeheten deskundigen ook om bescheiden te blijven. Ik heb enkele van ’s werelds beste proevers de plank volledig mis zien slaan, en meegemaakt dat château eigenaren hun eigen wijn – die ze zelf maakten en bijkans dagelijks proefden – niet konden vinden. Soms ook leiden blinde proeverijen tot pijnlijke situaties. Zo hield ik eens een voordracht over Elzas wijnen voor de samenwerkende leden van een inmiddels niet meer bestaande restaurants groep Romantisch Tafelen. Ik had iedereen verzocht om een fles Riesling uit de eigen kelder mee te nemen. De flessen werden geblindeerd, waarna elke wijn door alle aanwezigen beoordeeld werd. Een Brabantse restaurateur reageerde als eerste. Hij stond op van de tafel, glas in de hand, en riep met luide stem vol bravoure door de zaal: ‘Nou deze is in elk geval niet te zuipen!’. Het was zijn eigen wijn.

***

***

DORSTMAN & DORSTMAN is de titel van een boek waarin tekenaar Kamagurka en wijnpublicist Harold Hamersma de zichzelf vaak serieus nemende wijnwereld creatief op de korrel nemen. Dit gebeurt via cartoonachtige tekeningen die allerlei absurde situaties weergeven, zoals de hier afgebeelde. Dorstman & Dorstman telt 160 pagina’s, werd uitgegeven door De Harmonie, en is voor €22,50 te bestellen bij o.m. www.bol.com.

***

De Oostenrijkse deelstaat Salzburg staat niet bekend als wijnland, maar sinds 2001 maakt Marianne Witzko in Groszgmain, zo’n 20 kilometer van Salzburg, op een zuidhelling rode en witte wijnen. Haar Juvavum is een rode wijn gemaakt van zweigelt, rösler en sankt laurent. Aldus de toelichting van de grote etiketten verzamelaar Bert Wentzel (jokebertwentzel@gmail.com) die dit label selecteerde uit zijn wereldwijde collectie.

Disclaimer. Alle afgebeelde foto’s op deze website in dit maandmagazine zijn afkomstig van de auteur zelf of werden rechtenvrij c.q. met toestemming verkregen van wijnproducenten, wijnorganisaties, wijnhandelaren, promotiebureaus, streek- en landenorganisaties, toeristenbureaus en andere betrokkenen.